“So You Want To Be The Next High Commissioner? 2014”: WFUNA Mensenrechtentraining voor VVN Youth leden

Van 21 tot en met 25 juli 2014, werden de deuren van de hoofdkantoren van de Verenigde Naties in Genève uitzonderlijk opengesteld voor 33 VVN/UNA Youth leden uit 25 verschillende landen, met een passie voor mensenrechten en een gedrevenheid om “the next high commissioner” te worden. Een vijfdaagse intensieve mensenrechtentraining, met als doel op lokaal en internationaal niveau zich effectiever en professioneler te kunnen engageren voor de rechten van iedereen wereldwijd.

Mensenrechten binnen de VN

Na een korte voorstelling en overzicht van het programma werd de eerste grote vraag op ons afgevuurd: wat zijn mensenrechten? En hoe verklaar je dat de twee onderliggende concepten ‘mensen’ en ‘rechten’, samen de rechten van de mens vormen? Het lijkt voor de hand liggend, maar een simplistische definitie kon niet volstaan en er moest worden nagedacht over respect, openheid, transparantie en verantwoording van mensenrechten. Als belangrijkste referentiepunt en bron van mensenrechten, verwijzen we vooral naar de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM), opgesteld in 1948, dat al in artikel 1 aangeeft dat “All human beings are born free and equal in dignity and rights”. Deze vrijheid en gelijkheid in waardigheid en rechten vormde de rode draad doorheen de training.

Door de theorie toe te passen in de praktijk en na te denken over mensenrechten problemen in eigen land, werd al gauw duidelijk dat “free and equal in dignity and rights” niet in elk werelddeel op dezelfde manier geïnterpreteerd wordt. UNA Oeganda voerde vooral acties tegen de anti-homowet die President Museveni in februari goedkeurde,[1] voor UNA Zimbabwe stond de emancipatie van de vrouw centraal en UNA Spanje focuste het afgelopen jaar voornamelijk op het recht op werkgelegenheid. Allemaal landen die in hun rechten verbonden zijn door de UVRM, maar toch niet op een gelijkwaardige wijze deze rechten kunnen afdwingen.

UPR simulatie ‘Arfuna’

Wie dacht dat VVN Youth leden enkel ervaring opdeden met VN-onderhandelingstechnieken via MUNs (Model United Nations), heeft het bij het foute eind. Als onderdeel van de WFUNA mensenrechtentraining werd een interactieve UPR (Universal Periodic Review) simulatie gehouden. Het land dat aan een universele periodieke doorlichting werd blootgesteld was Arfuna, een fictieve regio in Zuid-Amerika. Alle deelnemers kregen een rol als NGO, staat of ministerie toegewezen. Na een doorlichting en evaluatie van de problematieken in Arfuna, was het aan de NGOs om te onderhandelen met de verschillende lidstaten en ministeries om hun ideeën en vereisten op de agenda te plaatsen. Het ging er soms hevig aan toe, zoals het een echte NGO betaamd. Maar er kwamen ook andere realiteiten tot uiting tijdens deze simulatie. Zo staat het de lidstaten en ministeries vrij te doen met de aanbevelingen van de NGOs wat ze willen en mogen NGOs tijdens de UPR werkgroep vergaderingen niet aan het woord komen. Dit laatste leidde tot zeer grote frustraties, aangezien dezelfde procedure van toepassing is bij echte UPR werkgroepen.

21^e Speciale Sessie van de Mensenrechtenraad

Een ideale gelegenheid om onze kennis en kunde te toetsen aan de realiteit was het bijwonen van een unieke bijeenkomst in de Mensenrechtenraad. Naar aanleiding van het opgelaaide conflict tussen Israël en Palestina werd de Mensenrechtenraad met spoed bijeengeroepen. De 21ste Speciale Sessie van de VN-Mensenrechtenraad vond plaats op 23 juli 2014 onder de titel “Ensuring respect for international law in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem”. Nadat de Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens, Navi Pillay, de aanwezigen op de hoogte had gesteld van de problematiek en huidige stand van zaken in Israël en Palestina, namen verschillende ambassadeurs één voor één het woord. De ene deed dat al wat intenser en met meer overtuiging dan de andere. Zo waren de afgevaardigden van Brazilië één van de meest uitgesproken delegaties die Israël in alle opzichten veroordeelde van het geweld en de bombardementen in, voornamelijk, Gaza. Het Verenigd Koninkrijk daarentegen gaf te kennen Israël gesteund te hebben, maar toch niet akkoord te gaan met het disproportionele geweld dat voornamelijk burgerslachtoffers maakte. Israël zelf hield voet bij stuk en had voor elke beschuldiging een verdedigend argument in petto.

Het leek even of alle andere conflicten in de wereld vergeten werden en het brandpunt in Israël en Palestina lag. Het werd al helemaal surrealistisch toen de ambassadeur van Syrië op een brutale wijze het woord nam, om vervolgens een Israëlische NGO er op te wijzen dat deze zich tot het conflict in Israël en Palestina moest beperken en zich met andere woorden moest onthouden van uitspraken over andere conflicten in de wereld. We zouden er toch maar niet aan herinnerd mogen worden dat ook op andere plaatsen in de wereld op dat eigenste moment mensen in oorlog moeten leven.

Op het einde van de dag kregen de NGOs even het woord. Zoals we tijdens onze UPR simulatie hadden geleerd, weegt de stem van NGOs relatief gezien weinig door. Dit was ook te merken in de zaal: enkele ambasadeurs verlieten de bijeenkomst, terwijl anderen van deze ruimte gebruik maakten om nog een paar zaken verder te bespreken, maar slechts weinigen hielden hun volle aandacht bij wat de NGOs te vertellen hadden.

Tegen het vallen van de avond werd dan eindelijk een resolutie met 29 stemmen voor, 17 onthoudingen en 1 stem tegen, goedgekeurd. Opvallende onthouders waren de EU-lidstaten, die weigerden de resolutie goed te keuren, aangezien er niets in stond over het geweld en de aanslagen gepleegd door Hamas.

Na een hele dag vol spanning deze discussies gevolgd te hebben, vroegen we ons uiteraard af: wat zal deze resolutie nu veranderen aan het conflict? Niet veel, zou u denken, maar artikel 13 stelt wel dat de voorzitter van de Mensenrechtenraad een onafhankelijke internationale onderzoekscommissie naar de plaats van het conflict moet uitzenden om ter plaatse de schendingen van het internationaal humanitair recht en van de mensenrechten te onderzoeken.

Van idee tot uitwerking: Project Cycle Management

Na enkele dagen waren we al volledig ondergedompeld in het reilen en zeilen van de mensenrechten en werd het tijd voor het echte werk: zelf een project op poten leren zetten van A tot Z. WFUNA had hiervoor beroep gedaan op de expertise van Matteo Guidotti, een expert in project cycle management (PCM), van de NGO Managament School van Zwitserland. Een quote die voor Mr. Guidotti centraal staat is “if you fail to plan, you plan to fail!” Een goed uitgewerkte planning was dus de boodschap en een sterk doordacht logical framework, of logframe, zou ons hierin moeten begeleiden. Na heel het process van PCM doorlopen te hebben, kregen we allemaal een opdracht mee naar huis: zelf een mensenrechten project opstellen in je eigen gemeenschap. UNA Mauritius schoot meteen in actie en stelde een project op tegen huiselijk geweld. VVN Youth Vlaanderen heeft ervoor gekozen om samen te werken met een paar andere UNAs, om zo een sterker een duurzamer project uit te werken. De uitwerking hiervan zal binnenkort publiek gemaakt worden.

Aan het einde van deze intensieve mensenrechten training hadden we allemaal zin naar meer. We hebben onze kennis en ons netwerk kunnen uitbreiden en hopen elkaar nog eens in de VN hoofdkantoren van Genève te kunnen ontmoeten. Inmiddels werd de Zuid-Afrikaanse Navanethem (Navi) Pillay in haar hoogwaardige functie als Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens, opgevolgd door Prince Zeid Ra’ad al-Hussein uit Jordanië. WFUNA heeft echter een hele nieuwe delegatie jonge mensenrechten verdedigers klaargestoomd die allen volgens hun kunnen en potentieel de rechten van de mens zullen verdedigen en versterken, om op een dag, wie weet, in de sporen van Navi Pillay te mogen treden.

 

[1] Deze wet werd echter door het Grondwettelijk Hof van Oeganda teruggefloten, omdat deze onwettelijk tot stand was gekomen. Voor meer informatie hierover kan u terecht op de webpagina van Al Jazeera: http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2014/08/why-was-uganda-anti-homosexuali-201481194426136709.html