De tien geboden voor staatshoofden van een VN-lidstaat

De VN in de geschiedenisles van laatstejaars

Het hoofdstuk over de VN is voor laatstejaars soms een taaie brok tijdens de geschiedenisles door stemprocedure, organigram, hoog ver-van-mijn-bed-gehalte, schijnbare onveranderlijkheid,… Dit jaar hadden sommige protagonisten er nochtans alles aan gedaan om dit thema bovenaan te positioneren in de actualiteitstoptien: Mr. Trump zei dat hij Noord-Korea zou benaderen met vuur en furie (en toch was dit geen oorlogsverklaring). De Belgische staatssecretaris De Croo oordeelde dat België een zitje in de VN-Veiligheidsraad verdient in 2019 (hoewel België het nucleair VN-akkoord niet goedkeurde, de Belgische regering en ook het Belgische koningshuis nog geen excuses over de lippen kregen voor wat werd aangericht in Congo,…). Maar ondanks de grote beschikbaarheid van moderne en sociale media is de kennis van de politieke actualiteit bij de jeugd vaak omgekeerd evenredig met de technische mogelijkheden.

Moedeloosheid of naïeve hoop?

Mia Doornaert schreef ooit dat er van de VN niet veel heil hoeft verwacht te worden omdat de helft van de lidstaten geleid worden door dictators… Toen dacht ik dat het om één van haar typische overdrijvingen ging. Zo veel jaar later, moet ik haar als geschiedenisleraar spijtig genoeg een beetje gelijk geven.

Eigenlijk zouden de staatshoofden of regeringsleiders van VN-lidstaten ook een rapport moeten krijgen op basis van de Human Development Index (HDI) en zouden ze zich slechts kunnen herverkiesbaar stellen als ze daarvoor minstens 60 procent halen. Als ze er niet in slagen om op vijf jaar tijd de situatie in hun land wezenlijk te verbeteren, dan zijn ze ofwel onbekwaam ofwel onwillig. In beide gevallen verdient het land en vooral de bevolking beter.

Na enkele lessen over de VN selecteerden mijn leerlingen uit het laatst jaar ASO enkele dringende knelpunten die dringend aan hervorming toe zijn: de samenstelling van de Veiligheidsraad, het vetorecht van de permanente leden,… Met als suggesties: een land uit elk (sub)continent [1] als permanent lid, de vervanging van het veto van de permanente leden door bijv. vijf stemmen,…[2]

Structuren zijn niet onbelangrijk. Of zoals Jean Monnet het zei over de Europese Gemeenschap: “Rien est possible sans les hommes, rien est durable sans les structures”… Maar omdat de mensen (het personeel) zo belangrijk zijn, het vlees gewillig, maar de geest zwak, stelden mijn leerlingen uit het zesde jaar humaniora een reeks richtlijnen op waaraan staatshoofden en regeringsleiders van VN-lidstaten zich zouden moeten houden. Ze kunnen samengevat worden in de volgende tien geboden. Misschien kunnen die evenals het toekomstig VN-rapport voor de staatshoofden en regeringsleiders van VN-lidstaten via de VVN gelanceerd worden. Eerst vrijblijvend en misschien wordt zo’n rapport ooit bindend als verkiesbaarheidvoorwaarde…

De tien geboden voor staatshoofden van een VN-lidstaat

BOVENAL BEMIN UW VOLK / GRONDWET
Gans uw volk, alle bevolkingsgroepen! Als staatshoofd/premier ben je de eerste dienaar van uw volk of land. Het omgekeerde gebeurt nog te vaak: staatshoofden die menen dat het land, zijn natuurlijke rijkdommen en, of het volk te hunner beschikking staat.

BELOOF NIET IJDEL, POLARISEER, NOCH CENSUREER.
Loze verkiezingsbeloften keren toch als een boemerang terug in uw gezicht… Polarisatie kan op korte termijn leiden tot stemmengewin, maar op (middel)lange termijn is het nefast voor de samenleving.

HEILIG STEEDS HET ALGEMEEN BELANG / DE MENSENRECHTEN.
De Human Development Index (HDI) is hierbij een goede graadmeter, korte termijn gewin een slechte… Het algemeen belang is niet gelijk aan het belang van banken of beurzen, multinationale ondernemingen of CEO’s.
Sommige mensenrechten zijn misschien Westers geïnspireerd, maar geen enkele mens wordt graag gemarteld of uitgebuit.

MEERDERHEID én MINDERHEID ZULT GE EREN.
De divide et impera-politiek is dus uit den boze! Zelfs indien polariseren u meer stemmen zou opleveren bij uw eigen achterban! De Catalaanse separatisten en de Spaanse premier bevinden zich hier in het gezelschap van de Turkse premier Erdogan, de Amerikaanse president Trump, …

DOOD NIET, GEEF GEEN ERGERNIS.
Wees dus diplomatisch in plaats van tegenstanders te schofferen. Arrogantie en intelligentie rijmen niet zo goed… Veel doden vallen nu door migratie. Eigenlijk zou dit mondiaal moeten opgelost worden. Als dit niet lukt dan is dit een blaam van formaat voor alle leiders (politieke, economische en religieuze).

DOE NOOIT WAT ONDEMOCRATISCH / CORRUPT IS.
Bijv. het veranderen van de grondwet om langer dan voorzien aan de macht te kunnen blijven. Het geeft ook de indruk dat in uw partij maar één capabele politicus zit, wat niet direct een compliment is voor uw partij, noch voor uzelf…

VLUCHT HET TURBOKAPITALISME EN UITBUITEN.
Dat is schadelijk voor mens en milieu. Bovendien is te veel ongelijkheid niet goed voor uw land op middellange termijn.

OOK HET FAKE NEWS en ’t ESCALEREN.
Wat is anders het verschil met extremistische fundamentalisten die enkel geloven in hun eigen groot gelijk, hun orthodoxe inzichten en waarheden?

WEES STEEDS EMPATISCH ZOALS HET MOET.
Ga steeds na of er geen beter alternatief bestaat: geloof TINA (‘There is no Alternative’) nooit! Ook de EU moet hier misschien eens in eigen boezem kijken… Sommige economisten lijken meer op sekteleiders met mantra’s die meer kwaad dan goed doen.

EN BEGEER NOOIT DE ZELFVERRIJKING OF IEMAND ANDERS GOED.
Ook te lage grondstofprijzen voor Derde Wereldlanden vallen hier onder. En belastingontwijking door MNO’s al even zeer. Wat voor de proletariërs gold in de 19de eeuw, gaat nu ook op voor ontwikkelingslanden. Maar blijkbaar is dit nog niet doorgedrongen tot de ‘captains of industry’…

Politiek niet correct of totaal onhaalbaar? Ik was in ieder geval zeer tevreden met het resultaat. Als ze mogen/moeten nadenken op een actievere manier komt er toch wel wat zinnigs uit 21ste eeuwse leerlingen. Als er nu ook nog een beetje naar de jeugd zou geluisterd worden…
Die creatieve interesse bleek ook uit de “wetenschappelijke” formule die de voorbije lichtingen laatstejaars fabriceerden om te “berekenen” hoe de vrede te bevorderen is. In het begin kwamen ze bij de beïnvloedende variabelen niet veel verder dan democratie, welvaart, geen oorlog, … Maar in het eindresultaat kwamen ook o.a. onderwijs en de positie van de vrouw voor in de formule:

Uitsmijter

Toeval bestaat niet, maar toch… De week na het oplijsten van de 10 geboden voor staatshoofden van VN-lidstaten door de leerlingen, las ik een boekje gekocht in de museumwinkel van de Kazerne Dossin: “Vrede kun je leren” (2017) van David Van Reybrouck en Thomas D’Ansembourg. Onwaarschijnlijk hoe zo’n dun boekje (100 p.) zo’n gigantische impact kan hebben: blijkbaar is er nog hoop voor mens en maatschappij. Experimenten in scholen met ‘toegepaste neurowetenschap’ ofte ‘meditatie’ en geweldloze communicatietraining tonen aan dat reeds na enkele weken een verhoogde betrokkenheid, openheid en wederzijds veertrouwen te merken waren! Maar blijkbaar moet dit meer aangeleerd worden van jongs af aan. Merkwaardig toch dat voor zeer belangrijke zaken zoals vrede, ouder zijn, … geen vak of opleiding voorzien is.

De week daarna bleek dat de directeur van het NTGent bezig was met een democratischer versie van de VN. Na de bestorming van de Reichstag in Berlijn werd zijn “Charter voor de 21ste eeuw” geproclameerd dat was samengesteld tijdens de “General Assembly”… Zou kunst dan toch de wereld kunnen redden? Het is alvast bemoedigend dat ze ermee bezig zijn. Zo raken leerkrachten en leerlingen minder moedeloos ondanks de indruk dat er soms niet veel verandert en de geschiedenis nog trager vordert dan de processie van Echternach.

 

______________________

Noten

[1]  Bij voorkeur volgens een beurtrol af te spreken in regionale verbonden als EU, OAS, OAE, Arabische Liga, …

[2] Zelfs in de les wiskunde werd de VN ter sprake gebracht: volgens de Banzhaff-machtsindex werd berekend dat een veto van een permanent lid van de Veiligheidsraad eigenlijk zelfs tien stemmen waard is.